Pogórze Cieszyńskie: Góra Chełm (464 m n.p.m)

Spacer szlakiem zielonym zwanym „Pod Chełmem” przebiega północną częścią Goleszowa oraz południowymi zboczami góry Chełm (stąd nazwa tego szlaku). Jest to łatwy szlak, posiadający liczne walory krajobrazowe.

Od budynku w którym mieści się Gminny Ośrodek Kultury, przy przystanku autobusowym Goleszów-Centrum idziemy wzdłuż ulicy Cieszyńskiej w stronę Ustronia. Po przejściu ok. 400 metrów dochodzimy do wąskiej uliczki odchodzącej w lewo w dół. Idziemy nią ok. 50 metrów i dochodzimy do ul. Wolności. Idąc w dół ulicą Wolności mijamy po prawej zabytkowy budynek probostwa oraz pięknie odrestaurowaną dawną "Czytelnię Katolicką", a po lewej rzymskokatolicki kościół parafialny w Goleszowie.Na południe od kościoła usytuowana jest późnobarokowa figura przydrożna, z pierwszej połowy XIX wieku. Jest to kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena na postumencie. Schodząc ulicą Wolności po ok. 300 metrach, dochodzimy do skrzyżowania.Skręcamy teraz w prawo, w ulicę Spółdzielczą. Idąc nią ok. 250 metrów przechodzimy koło kościoła parafii ewangelicko-augsburskiej w Goleszowie.Pomiędzy starą plebanią a kościołem na małym skwerku umieszczono zegar słoneczny.Koło kościoła w prawo, pod kątem prostym, łagodnie w górę odchodzi ul. Ogrodowa.Minąwszy kościół ewangelicki dalej kierujemy się ulicą Spółdzielczą - w stronę widocznego przed nami cmentarza. Przed cmentarzem skręcamy w lewo i idziemy w dalszym ciągu ulicą Spółdzielczą, która teraz przebiega pośród pól. Możemy przy okazji obserwować widoczne przed nami (od wschodu) pasmo Równicy, od południa Małą i Wielką Czantorię i wzgórza ciągnące się na ich przedpolu, a w kierunku północno- zachodnim wzgórze Chełm. Po ok. kilometrze dochodzimy do ul. Radoniowej i skręcając w lewo idziemy nią lekko pod górę, skręcamy w prawo i podążamy na północ ulicą Piekarniczą. Przekraczamy niestrzeżony przejazd kolejowy linii Goleszów - Wisła Głębce i po następnych 300 m dochodzimy do ulicy Przemysłowej.Skręcamy w lewo (od skrzyżowania z ul. Piekarniczą) i po 150 metrach dochodzimy do ul. Wolności, będącej częścią drogi powiatowej Goleszów - Skoczów. Idąc dalej prosto można dojść do dworca PKP Goleszów. Szlak prowadzi ul. Wolności w prawo, przechodząc obok przystanku autobusowego Goleszów PKP i dużego składu materiałów budowlanych. Po 700 metrach skręcamy z ul. Wolności w lewo, kierując się w stronę Chełmu (ul. "Pod Chełmem"😉. Przekraczamy linię kolejową łączącą Katowice i Bielsko z Cieszynem, Ustroniem i Wisłą. Przed nami kopuła góry Chełm. Z prawej strony domki jednorodzinne. Podchodzimy jeszcze wyżej i po około 1 kilometrze dochodzimy do ul. Lotniczej.

Kierując się ul. Lotniczą w prawo, podchodząc stale w górę, docieramy na szczyt Chełmu (451 m n.p.m.), gdzie kiedyś znajdowała się szkoła szybowcowa.

Historia lotnictwa na górze Chełm:

Stok północny Chełmu był używany do szkolenia członków Koła Szybowcowego "Start" w Cieszynie od 1932 roku. Szkołę Szybowcową Aeroklubu Śląskiego w Goleszowie, zwaną potocznie szkołą harcerską, otwarto 15 lipca 1934 roku. W uroczystości wziął udział m.in. przewodniczący Związku Harcerstwa Polskiego, wojewoda śląski - Michał Grażyński. Zbudowano drewniany hangar z przybudówką. W 1936 roku zbudowano drogę na szczyt Chełmu oraz budynek administracyjno-mieszkalny, dwa nowe hangary i magazyn. W tym samym roku placówkę przemianowano na Śląską Szkołę Szybowcową LOPP na Górze Chełm im. mjr. Ludwika Idzikowskiego. Dwa lata później szkoła posiadała około 30 różnych typów szybowców np. "salamandra", "komar" i "sroka". Na początku 1939 roku zastępcą kierownika szkoły został Franciszek Kępka. W okresie międzywojennym szkoła wyszkoliła około 1,5 tys. pilotów. Po wyzwoleniu Goleszowa, już w maju 1945 roku Franciszek Kępka przystąpił do reaktywacji szkoły. Niestety w 1950 roku rozpoczęto jej likwidację, ponieważ lotnicze władze centralne podjęły decyzję o przeniesieniu szkolenia szybowcowego z gór na niziny. Ostatecznie życie szybowcowe na Chełmie zamarło wiosną 1951 roku. Jednym z ostatnich wyszkolonych pilotów był Franciszerk Kępka "junior".

Teren obejmujący szczyt Chełmu jest dziś własnością prywatną. Działa tam odrestaurowany Pensjonat "Markis", oferujący kilkadziesiąt miejsc noclegowych. Wchodzimy na teren pensjonatu aby obejrzeć jedną z najładniejszych na Pogórzu Cieszyńskim panoram.

Patrząc w kierunku północno- zachodnim ( z tarasu dawnego ośrodka kolonijnego), widzimy północną część Cieszyna oraz drogę dla pojazdów samochodowych biegnącą od przejścia granicznego w Cieszynie-Boguszowicach, w stronę Skoczowa. Daleko na horyzoncie widnieją zakłady przemysłowe Karwiny i Ostrawy, a przy bardzo dobrej widoczności można dostrzec nawet Sudety. Na prawo, w głębi, miasta Jastrzębie i Wodzisław Śląski oraz hałdy górnicze koło Rybnika. Na północ, u podnóża Chełmu, są tereny rolnicze Godziszowa, Kisielowa i Ogrodzonej, a za nimi - Dębowiec. W głębi dostrzec można kopalnię w Pawłowicach, za nią osiedla mieszkaniowe w Żorach, a nieco po prawej, w głębi, hałdy w okolicach Knurowa i Orzesza oraz dymiące kominy elektrowni i huty Łaziska. Patrząc na północny-wschód, z miejsca gdzie stała wieża triangulacyjna, widzimy najbliżej zabudowania Kisielowa, a za nimi wzgórze - Górka Wilamowicka, za którym daleko na horyzoncie wyłania się komin elektociepłowni w Pszczynie. W kierunku pólnocnym możemy więc oglądać tereny należące do Pogórza Cieszyńskiego (najbliżej), Kotliny Ostrawsko - Oświęcimskiej (dalej) oraz Wyżyny Śląskiej i Sudetów (najdalej).

W kierunku południowym ze szczytu Chełmu obserwujemy głównie południową część Pogórza Cieszyńskiego, Beskid Śląski i Beskid Śląsko - Morawski na terenie Republiki Czeskiej. Na południowym-zachodzie (po lewej) widzimy w głębi grupę Klimczoka (1117 m) i Szyndzielni (1026 m), ze szczególnie wyróżniającym się grzbietem Trzy Kopce (1080 m) - Stołów (1041 m) - Błatnia - Czupel - Zebrzydka. Przed nimi rozciąga się dolinna Brennicy, a jeszcze bliżej pasmo Lipowskiego Gronia - Równicy - Orłowej i Trzech Kopców Wiślańskich. Za nim potężny masyw Baraniej Góry, a w prawo od niego kolejno Wielka Czantoria, Mała Czantoria i Ostry.
Pasmo Równicy i Czantorii rozdziela dolina Wisły. Na zboczach Równicy widać charakterystyczne piramidy Ustronia-Zawodzia, a w prawo od nich wieżowce Osiedla Manhatan w Ustroniu. U stóp Małej Czantorii, która w kierunku północnym opada blisko 400 metrowym progiem, występują wzgórza (od lewej): Jelenica, Kowalok, Cis, Grodzisko i Tuł, a przed nim Machowa. Najbliżej, na południu jest pasmo Jasieniowej z widocznymi kamieniołomami. Na prawo od niej rozciąga się czeska część Beskidu Śląskiego, czyli tzw. Beskid Śląsko - Morawski, ze szczytami Ostrego (1044 m), Jaworowego(1032 m), Ropicy (1082 m) i górującej nad nimi Lysej Hory (1324 m n.p.m.) - najwyższego szczytu całego Beskidu Śląskiego, z charakterystyczną wieżą telewizyjną na szczycie. Bliżej nich - kominy huty w Trzyńcu, a jeszcze bliżej nas - zabudowania "Kępy" w Dzięgielowie. W szerokim obniżeniu między Chełmem a Jasieniową widzimy cały Goleszów, a pomiędzy Chełmem i Ustroniem - Kozakowice, Nierodzim i Hermanice.

Z Chełmu wracamy do Goleszowa, idąc ulicą Lotniczą w dół. Po pokonaniu ok. kilometra odchodzi w prawo ul. Żniwna, którą po przejściu 500 metrów możemy dotrzeć na szczyt Kępy (385m. n.p.m.), będącej jedną z kulminacji południowo-zachodniego grzbietu Chełmu.Tutaj panorama w kierunku południowym jest podobna jak na szczycie Chełmu, ale za to, możemy uzupełnić ją o widok w kierunku zachodnim. Przed nami niewysokie pagórki w okolicy Bażanowic, za którymi obserwujemy osiedla mieszkaniowe Cieszyna, a na prawo od niego zabudowania wiosek Zamarski i Gumna.Za wiaduktem nad linią kolejową Bielsko-Cieszyn skręcamy w lewo w ul. Rolniczą.Ulicą Rolniczą po 500 metrach dochodzimy do ul. Wolności. Skręcamy w prawo i podążamy nią 100 metrów do skrzyżowania, na którym, ponownie kierujemy się w prawo idąc w górę ul. 1 Maja.

Ulica 1 Maja - to jedna z głównych ulic Goleszowa.Ulicą 1 Maja,dochodzimy do skrzyżowania z drogą powiatową Cieszyn-Ustroń. Skręcamy w lewo i podążamy ul. Cieszyńską, do Ośrodka Kultury. Tutaj kończy się trasa szlaku spacerowego "Pod Chełmem”