Kaskada Soły - trasa 661

Jezioro Międzybrodzkie , Tadeusz Walkowicz

Wczesnym rankiem wybieram się wokół jezior na Sole. Najpierw od strony torów kolejowych idę wzdłuż Jeziora Żywieckiego do Tresnej. Pierwsza elektrownia wodna. Następnie pod górę Żar. wyjeżdzam kolejką. Tutaj mamy elektrownię szczytowo - pompową. Teraz czerwonym szlakiem do Porąbki. Druga elektrownia na Sole. Wracam do Tresnej i przez Oczków wracam do Żywca. Około 30 km - 9 godzin spaseru.

Jezioro Żywieckie (Żywiecki Zbiornik Wodny, Zbiornik Wodny Tresna) - zbiornik retencyjny na Sole koło Żywca. Utworzenie w 1966 r. zbiornika zaporowego spowodowało zalanie wsi, m.in. Zarzecza, Tresnej, Zadziela i Starego Żywca. Zbiornik ma głębokość maksymalną 26,8 m, a głębokość średnia wynosi 8,6 m. Zbiornik Żywiecki został utworzony przez spiętrzenie wód rzeki Soły zaporą ziemną. Przy zaporze o wysokości 38 m znajduje się elektrownia wodna o mocy 21 MW. Obecnie zbiornik wykorzystywany jest w celach turystycznych, do produkcji energii elektrycznej, do ochrony przeciwpowodziowej oraz uregulowania przepływów górnej Wisły. Zbiornik ulega systematycznemu zamulaniu nanosami rzecznymi uchodzących do niego cieków wodnych oraz zasypywany materiałem pochodzącym z abrazji jego brzegów. 15 listopada 1978 roku Jezioro Żywieckie było miejscem tragicznego wypadku. Około godziny piątej rano, w odstępie zaledwie kwadransa, dwa autobusy, wiozące górników do pracy, na skutek poślizgu runęły z wysokości 18 metrów do lodowatej toni Jeziora Żywieckiego - w tzw. Wilczym Jarze, nieopodal Oczkowa. Zginęło wówczas 30 osób, 9 uniknęło śmierci. O tragedii przypomina umieszczona przy moście tablica pamiątkowa.

Przystań jachtowa , Tadeusz Walkowicz

Międzybrodzie Żywieckie - wieś w gminie Czernichów, w powiecie żywieckim. Międzybrodzie jest miejscowością o charakterze turystyczno-letniskowym. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1598r. Powstanie osady sięga XVI wieku, kiedy zaczęto tu karczować lasy i budować wsie podgórskie. Pierwsze ślady Międzybrodzia Żywieckiego przypisuje się osadnikom, którzy osiedlili się na prawym brzegu rzeki Soły. Powstały tam tzw. półrolki, a obecnie znajduje się zalew rzeki Soły. Nazwa Międzybrodzie Żywieckie wzięła się stąd, iż prowadził tędy solno-miedziany szlak handlowy na Orawę i Węgry. Zmierzając tym szlakiem, kupcy musieli dwukrotnie brodzić przez rzekę Sołę. Dlatego miejsce pomiędzy tymi brodami nazwano Międzybrodziem. Drugi człon nazwy – Żywieckie – dołożono dopiero w XIX w., ponieważ wieś należała wówczas do parafii w Starym Żywcu.

Zbocza Żaru, a przede wszystkim warunki termiczne i ukształtowanie wierzchołka góry, stały się obiektem zainteresowania polskich lotników już w latach 30. minionego wieku, w okresie dominacji polskiego lotnictwa w ówczesnej Europie. Ciche zbocze ożywiło się, gdy w latach 1934-36 budowano tu lotnisko i szkołę pilotów szybowcowych, poprzedniczkę dzisiejszej Górskiej Szkoły Szybowcowej "Żar". Atrakcją Żaru były latające szybowce, w których piloci szkolili się w zakresie lotów termicznych, żaglowych, falowych, wysokościowych i akrobacyjnych. Od początku istnienia lotniska aż do końca lat 50. start szybowców odbywał się za pomocą gumowych lin naciąganych siłą ludzką. Lądowanie odbywało się u podnóża góry, a do transportu szybowców na szczyt służyła kolej szynowo-linowa. W latach 60. zaczęto używać do startu samolotów. Drugie ożywienie Międzybrodzia i powstanie drugiej legendy góry Żar nastąpiło w latach 1970-1977, podczas budowy w Międzybrodziu Żywieckim elektrowni szczytowo-pompowej Porąbka-Żar. Na szczycie góry, w miejscu, w którym kiedyś stały hangary, powstał zbiornik wodny o pojemności 2 180 tys. m³. W związku z tym z dawnego lotniska na szczycie pozostał jedynie niewielki fragment. Tytułem rekompensaty Szkoła otrzymała od inwestora elektrowni nowe lotnisko z obszerniejszymi budynkami. W czasie budowy zbiornika wykonano drogę asfaltową na szczyt Żaru (ok. 7 km), która obecnie służy szkole, mieszkańcom i turystom. W 1975 r. została oddana do użytku elektrownia, jako pierwsza w Polsce. O lokalizacji elektrowni zadecydowały wyjątkowo korzystne warunki topograficzne: duży spad przy małej odległości między zbiornikami oraz możliwość wykorzystania zagospodarowanej kaskady Soły. Góra Żar swoją popularność może zawdzięczać swojemu płaskiemu szczytowi, który najpierw wykorzystano na potrzeby szkoły szybowcowej, a później do budowy zbiornika wodnego zasilającego elektrownię znajdującą się we wnętrzu góry. Elektrownia jest pierwszą w kraju elektrownią podziemną. Jest przeznaczona przede wszystkim do regulacji systemu energetycznego w czasie szczytów i zapadów obciążenia. Zainstalowane w niej urządzenia należą do najnowocześniejszych na świecie. Zbiornik górny elektrowni nie ma dopływu naturalnego, wykonany jest w obwałowaniach z miejscowego materiału. Obwałowania te są umocnione od zewnątrz ekranem asfaltobetonowym. Wahania lustra wody wynoszą 20 m. Obudowa eliptycznej komory maszynowni elektrowni jest żelbetonowa o grubości 0,8 m. Wewnątrz są 4 pompoturbiny w układzie pionowym, o łącznej mocy 500 MW, zdolne do pompowania wody na rekordową wysokość 420 m. Pompoturbiny pełnią rolę generatorów prądu oraz pomp tłoczących wodę z jeziora do górnego zbiornika. W godzinach szczytu energetycznego woda ze zbiornika na górze jest spuszczana w dół. Elektrownia jest udostępniona do zwiedzania W grudniu 2003 wybudowano na górze Żar kolejkę linowo-terenową. Kolejka powstała na torach dawnego wyciągu szybowcowego, które zostały jedynie odpowiednio przygotowane do tego celu. Miejscowi piloci wiedzieli już wcześniej o modernizacji kolejki na Gubałówkę, dlatego zaproponowali przeniesienie dawnej do Międzybrodzia Żywieckiego i zorganizowanie obok niej trasy narciarskiej. Na górze Żar, na asfaltowej drodze na szczyt, występuje niecodzienne zjawisko. Przedmioty puszczane po asfaltowej drodze wydają się toczyć w pod górę – wbrew grawitacji, jednak jest to tylko złudzenie optyczne.

Samolot i szybowiec, Tadeusz Walkowicz

Jezioro Międzybrodzkie (Międzybrodzki Zbiornik Wodny) - zbiornik zaporowy na rzece Sole. Powstał w 1937 roku, po wybudowaniu Zapory Porąbka. Pojemność jeziora wynosi 26,6 mln m³ wody, powierzchnia 3,8 km². Długość jeziora - z północy na południe - wynosi ok. 5 km. Jezioro zostało utworzone w celu zabezpieczenia przeciwpowodziowego. Obecnie spełnia również funkcję rekreacyjną. Przy zaporze znajduje się elektrownia wodna, tworząca kompleks wraz z elektrownią szczytowo-pompową, oddaną do użytku w 1979 roku na górze Żar.

Tresna - wieś w powiecie żywieckim, w gminie Czernichów, położona w dolinie rzeki Soły. Wieś Tresna występuje w zapisach z roku 1626. Pomiędzy 1960 a 1966 rokiem wybudowano tutaj ziemną zaporę wodną, co spowodowało zalanie części wsi i powstanie Jeziora Żywieckiego.