Swarzewo - Kaszubska Częstochowa i Puck – niezdobyty jak Częstochowa

Jedziemy do Swarzewa (kaszub. Swôrzewò😉 – duża wieś kaszubska położona w gminie Puck na Kępie Swarzewskiej przy drodze z Władysławowa do Pucka.

Swarzewo było królewszczyzną Królów Polskich. Ślady osadnictwa na terenie Swarzewa pochodzą z epoki brązu , w 1877 roku w Swarzewie dokonano odkrycia cmentarzyska około 100 grobów skrzynkowych z tamtego okresu. Od 1308 wieś znajdowała się na terenach należących do Krzyżaków . W 1340 roku Swarzewo ponownie zostało lokowane na prawie chełmińskim przez komtura Winrycha von Kniprode, i wtedy też po raz pierwszy pojawiła się nazwa wsi. Około 1400 roku w Swarzewie został zbudowany kościół . Od 1466 roku Swarzewo było administrowane przez starostów puckich. Od 1772 1 roku Swarzewo należała do skarbu pruskiego. W 1880 roku zbudowano kościół swarzewski, który stoi do dziś. Przed 1920 wieś nosiła niemiecką nazwę Schwarzau. Od końca I wojny światowej wieś należy ponownie do Polski.

Znajduje się tu znane sanktuarium Matki Bożej Królowej Polskiego Morza. W kościele z XIX wieku, trzecim z kolei w tym miejscu, czczona jest pochodząca z XV wieku cudowna figura Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza, zwana Opiekunką Rybaków. Według legendy przypłynęła ona morzem z rozbitego statku, z którego uratowali się żeglarze. W kościele znajduje się również obraz - mapa z 1684 roku, przedstawiający Zatokę Pucką oraz kościoły w Helu, Pucku i Swarzewie.

Niedaleko kościoła znajduje się kapliczka zbudowana przez rybaków w 1775 roku na planie koła. Według legendy stoi ona w miejscu, gdzie jest studzienka, przy której objawiła się cudowna figurka. W środku kaplicy znajduje się studzienka, a także tablica z opisem historii figurki.

A oto opis historii figurki umieszczony w kapliczce:

Matka Boska Swarzewska – Królowa Polskiego Morza

Swarzewo jest kaszubską wsią nad Zatoką Pucką.Dawnymiwieki żaglowiec płynął do Gdańska. W okolicy Rozewia rozszalał się sztorm. Załoga nie widząc ratunku oddała się w opiekę Matce Bożej której figurka była przewożona na statku. Sztorm minął. Uratowani żeglarze postanowili pozostawić figurkę w Swarzewie przy wiejskiej studzience. Według innej legendy figurka sama przypłynęła z rozbitego statku jednym z przesmyków do Swarzewa. W Swarzewie nie było wtedy jeszcze kościoła. Dlatego w uroczystej procesji na łodziach przewieziono ją do Helu. Tam gdy nastała reformacja, wszystkie przedmioty związane z obrzędem katolickim, zostały przez protestantów wrzucone do Zatoki Puckiej.

Legenda mówi że w tym samym dniu na powrót przypłynęła do Swarzewa. Tu została już umieszczona w kapliczce-studzience, a później przeniesiona do kościoła. Dwukrotnie - 1 626 r. i w 1657 roku chowano ja w ziemi przed szwedzkim najeźdźcą. W czasach niewoli była na tych ziemiach orędownikiem trwania w polskości.

W nocy z 3-go na 4-go stycznia 1936 roku targnęła się na nią ręka świętokradcza. Złodzieje porzucili figurkę bez insygniów i kosztowności w pobliżu kościoła. Kradzież była bezpośrednim powodem przyspieszenia koronacji cudownej statuy. Uroczystości koronacyjne na Królową Polskiego Morza odbyły się 7 i 8 września 1937 r.

W latach okupacji znów musiała chronić się do ziemi we Władysławowie. Potem była w Wejherowie, aby wrócić do Swarzewa na Boże Narodzenie w 1944 r.

Cudowna statua Matki Bożej Swarzewskiej z Dzieciątkiem Jezus jest w stylu dojrzałego gotyku ( I ćwierć wciecze XIV wieku ). Wyryta jest w drzewie lipowym i ma 52 cm. wysokości. Znajduje się na ażurowym cokole z XVII w. a otacza ją szeroka, złocona aureola.

W Swarzewie odbywają się dwa odpusty : mały ( 16 lipca ) na który przybywają pielgrzymi z Półwyspu Helskiego oraz duży ( 8 września ) który jest odpustem parafialnym i tytularnym kościoła. Pielgrzymi, którzy przybywają do stóp Królowej Polskiego Morza doświadczają łask i cudów, jest bowiem pocieszycielką i ratowniczką tonących.

Jest to jedno z najważniejszych miejsc na Kaszubach , zaś sama miejscowość została nazwana "Kaszubską Częstochową".

Po spacerze po uliczkach Swarzewa i pobycie na plaży udajemy się do Pucka – miasta nie zdobytego jak Częstochowa.

Puck, najstarszy port słowiański nad wodami Bałtyku, gród książąt gdańskich, baza floty królewskiej, miejsce Zaślubin Polski z morzem w 1920 roku. Walory kulturowe, przyrodnicze, turystyczne kaszubskiego miasteczka nad wodami Zatoki Puckiej dopełniają piękne okolice, które warto przemierzyć śladem dawnych wsi i majątków. Na zwiedzanie miasta przeznaczyć trzeba co najmniej dwie godziny. Stare Miasto ( obecnie rynek jest w remoncie ) z zachowanym czytelnym, średniowiecznym układem ulic i dawnym Ratuszem zlokalizowanym przy Starym Rynku, obecnie na pl. Wolności.

Szachownicowy układ ulic śródmieścia z prostokątnym rynkiem pośrodku zachował się od czasu lokacji. Przy rynku stoją dwu-trzykondygnacyjne kamienice, a przy bocznych ulicach niższe domy. Mury niektórych kamienic pochodzą z XVIII w. lecz ich fasady uległy przebudowie w XIX i na początku XX w. Na większą uwagę zasługuje dawny zajazd Pod Złotym Lwem z XVIII w. (plac Wolności 17), który zachował cechy barokowe i eklektyczna kamienica z narożną wieżyczką (plac Wolności 33).

Po przeciwnej stronie znajduje się jeden z budynków Muzeum Ziemi Puckiej ze stałą ekspozycją archeologiczną dotyczącą ziemi puckiej, wnętrzem kamienicy mieszczańskiej oraz wystawami czasowymi. Kilka kroków od rynku, kierując się w stronę zatoki zlokalizowany jest Kościół św. Piotra i Pawła. Jest to najciekawszy zabytkowy obiekt Pucka.

Do okazałych, ciekawych architektonicznie budynków należy neogotycki szpital - dawny klasztor sióstr elżbietanek, wybudowany przy ul. 1 Maja w 1898 r. Przy tejże ulicy stoi współczesny pomnik Antoniego Abrahama, wybitnego syna Ziemi Puckiej.

Kościół par. św. Apostołów Piotra i Pawła, gotycki, ceglany wzniesiony w XIV-XV w. z reliktami XIII wiecznymi. Poza krótkim okresem protestantyzmu w l. 1556-89 fara służyła katolikom.

Kościół jest budowlą orientowaną, halową, trzynawową z wyodrębnionym prezbiterium, masywną wieżą zachodnią oraz bocznymi kaplicami. Również do wieży przylegają dwie kaplice, od południa Wejherów, a od północy Chrzcielna. Uwagę przyciąga fryz wieży datowany na XIII w. Na urzekający wielością stylów wystrój fary składają się barokowe obrazy z 2 pol. XVII w., renesansowe portrety Ernesta Wejhera i jego małżonki Anny. Dziełem dużej klasy artystycznej jest renesansowy ołtarz z obrazem Ukrzyżowania pędzla Hermana Hana oraz kuta krata zamykająca kaplicę Wejherów.

Nieopodal kościoła znajduje się port rybacki, będący pierwszym portem wojennym Rzeczpospolitej.
Port rybacki to dziś zaledwie przystań dla kilku kutrów, w niczym nie przypominająca jednego z głównych portów I Rzeczpospolitej. Ograniczeniami dla rozwoju tego portu są płycizny Zatoki Puckiej oraz konkurencja lepiej położonych miejscowości nadmorskich, także nad Zatoką Gdańską. Tę dawną dzielnicę portową, zwaną Korabnym, pochłonęło morze. Dziś w miejscu pomostów i przystani rosną przybrzeżne trzcinowiska. Prócz kutrów obejrzeć możemy tu pamiątkowy Słup Zaślubinowy, ustawiony na pamiątkę zaślubin Polski z morzem dokonanych przez gen. Hallera 10 lutego 1920 roku, a obok pamiętnego Słupa w 2001 roku ustawiono popiersie Gen. Hallera.