Jurajskie Szlaki Jesienne - Srebrne Miasto na złotym jurajskim szlaku
Cieszę się niezmiernie, że już 9. tydzień udaje nam się realizować projekt Jurajskie Szlaki Jesienne bez większych przeszkód, mimo trudnej sytuacji wokoło. Dzisiaj zapraszam Was do Srebrnego Miasta czyli Olkusza, ale i do jego pięknej, jurajskiej okolicy. Na szlaku towarzyszył nam Pan Jacek Sypień z Urzędu Miasta - skarbnica wiedzy o Srebrnym Mieście. Dowiedzieliśmy się mnóstwa ciekawostek i odwiedziliśmy aż 9 obiektów.
- Zamek Rabsztyn
- Rezerwat Pazurek
- Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej
- Olkuski Rynek
- Muzeum Regionalne PTTK
- Muzeum Afrykanistyczne
- Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego
- Kolekcja Minerałów i Skamieniałości Jury
- SkatePark łączący rekreację i tradycję
Po trudach zwiedzania nasycili nas i poczęstowali pyszną kawą w smacznej Karczmie Podzamcze, z której podziwiać można zamek Rabsztyn. To bardzo miłe zakończenie wizyty, bo zeszło nam trochę czasu i głód już doskwierał, a jeszcze pogoda nie rozpieszczała nas tym razem 🙂
Zamek Rabsztyn
Spieszę dzielić się z Wami nowymi wrażeniami z podróży! Na pierwszy ogień rzuciliśmy Zamek Rabsztyn - jedno z jurajskich orlich gniazd. Tak już jest, że warownie zawsze nas najbardziej magnetyzują 🙂 A ta jest wyjątkowa i zarazem dobrze wpisuje się w ostatnie działania podejmowane na Jurze, ponieważ prowadzona jest tutaj częściowa rekonstrukcja murów i poszczególnych elementów całego kompleksu, który składał się z zamku górnego, średniego, dolnego oraz pałacu z przełomu XVI i XVII wieku. Najstarszy zaś zamek górny stanął tu już w XIII stuleciu.
Tak właściwie prace na zamku trwają już blisko 20 lat, a od 1990 roku zamek jest własnością gminy Olkusz. Opiekuje się nim Miejski Ośrodek Kultury. Już w przyszłym roku, na wiosnę 2021 roku budowla zostanie udostępniona turystom, choć prace będą trwały nadal, ponieważ istnieją dalsze plany rekonstrukcji zamku, czekają na udostępnienie gospodarcze fragmenty zamku średniego - dawna łaźnia i kuchnia, ale to dopiero za parę lat 🙂
Od wiosny natomiast będzie można wspiąć się na wysoką i widokową basztę zamku górnego, odwiedzić wystawę w bramie zamku dolnego, a także odpocząć w kawiarni, która powstanie w odgruzowanych piwnicach pałacu. Miejmy nadzieję, że dłużej posłużą niż za pierwszym razem, kiedy Szwedzi podczas słynnego potopu spalili niemalże nowy wtedy pałac. Nie mogę doczekać się wiosny i oficjalnego otwarcia zamku!
Chata Kocjana
Na zamkowym parkingu odwiedzić też warto dostępną w sezonie Chatę Kocjana. To drewniany, rodzinny dom Antoniego Kocjana - słynnego projektanta szybowców i działacza z czasów I i II wojny światowej. Spośród 1400. szybowców zbudowanych w Polsce w latach 30. połowa to konstrukcje Antoniego Kocjana, m.in. Czajka, Wrona, Mewa czy Sokół. O Kocjanie mówi się, że jest "człowiekiem, który wygrał wojnę", ponieważ jako szef Referatu Lotniczego wywiadu ZWZ/AK sprawił, że alianci zbombardowali fabrykę rakiet na wyspie Uznam, co opóźniło produkcję broni V1 i V2. Antoni Kocjan został aresztowany w 1944 roku i po torturach rozstrzelany 13 sierpnia tegoż roku w Warszawie. W Chacie Kocjana, poza wystawą mu poświęconą, zobaczysz też ekspozycję etnograficzną.
Rezerwat Pazurek
Teraz przyzywa nas przyroda, to co również bardzo lubię, szczególnie, gdy wśród cudnego lasu bukowego, ozłoconego jesienią, pojawiają się jurajskie skałki. Dla mnie to już wystarczy, żeby działa się magia i tak właśnie jest w Rezerwacie Pazurek, położonym nieco na północ od zamku Rabsztyn. Pomiędzy bukami pradawnych lasów porasta przylaszczka i wonny czosnek niedźwiedzi. Warto więc zawitać tu wiosną, kiedy te rośliny kwitną.
Poprowadzono tu ścieżki i szlaki, a ten najciekawszy wiedzie przez niezwykle efektowne Zubowe Skały, wyrastające nagle przed oczyma. To najwyższe miejsce w rezerwacie, o wysokości 440 m n.p.m. Olkuskie skalne miasto to taki smaczek tego dnia - nowinka dla nas, bo jak dotąd, o Rezerwacie Pazurek tylko słyszeliśmy 😉
Niedaleko wznosi się też Januszkowa Góra (449 m n.p.m.), dobrze widziana z zamkowej baszty. Wg legendy jej nazwa pochodzi od zbójnika Janusza, który to ponoć chronił się w tutejszej jaskini - Januszkowej Szczelinie - drugiej co do głębokości jaskini na Jurze (56 m), niedostępnej dla turystów ze względu na konieczność użycia sprzętu do jej penetracji.
Olkusz - Srebrne Miasto
Nadszedł czas na Olkusz. Dlaczego Srebrne Miasto? Ano z tego samego powodu, z jakiego i o naszych Tarnowskich Górach mówi się jako o Srebrnym Mieście! Przez wieki bowiem, od czasów średniowiecza, historia Olkusza wiązała się z wydobyciem rud cennych metali - ołowiu i srebra. Nawet herb miasta do tego nawiązuje, gdyż jego elementem jest górnicza kopaczka.
Dziś nawiązując do dawnych górniczych tradycji, Olkusz zaprasza na Srebrny Szlak Gwarków Olkuskich czyli po prostu górników wydobywających rudy. Figury gwarków stanęły w ważnych punktach miasta, m.in. przy baszcie, gotyckim kościele oraz w kilku miejscach na olkuskim rynku. Każdy z tych gwarków przedstawia ważne zajęcie, np. tam, gdzie siedzibę miał żupnik - królewski zwierzchnik olkuskich kopalni i gdzie istniała dawniej królewska mennica, stoi gwarek wybijający monety.
I tu ciekawostka, Szlak Gwarków to zarazem Quest, spacerując z ulotką lub telefonem można rozwiązywać zagadki, by w nagrodę w Punkcie Informacji Turystycznej (ul. Floriańska) otrzymać upominek 🙂 Miłej zabawy, to świetny sposób na aktywizację dzieci!
A kręcąc się wokół pięknego, olkuskiego rynku, warto zwrócić uwagę na mury wznoszące się pośrodku tego głównego placu, gdzie od wieków bije serce miasta. Ów mury to odrestaurowane fragmenty dawnego, gotyckiego ratusza, w piwnicach którego obecnie tworzy się podziemna trasa turystyczna. Również i ona, podobnie jak zamek Rabsztyn, ma być udostępniona dla turystów w kwietniu 2021 roku 🙂
Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej
Ponoć wczoraj wdarliśmy się do wąskiego grona osób, które jednego dnia odwiedziły wszystkie olkuskie muzea 🙂 Faktycznie, trochę ich jest, a ich tematyka jest bardzo zróżnicowana. Jako pierwsze odwiedziliśmy Muzeum Pożarnictwa w Punkcie Informacji Turystycznej. Jest tutaj więcej eksponatów niż miejsca na nie 🙂
Zobaczyliśmy tu bogactwo hełmów, mundury, fotografie, sztandary, sikawki konne, a nawet samochód strażacki z 1942 roku, nadal na chodzie. Podczas Juromanii wozi dzieci ku ich uciesze 🙂 Ciekawostką są również kufer Piłsudskiego, "paszport" konia i cenny, XVII-wieczny dzwon alarmowy o dobitnym głosie. Jego dźwięk usłyszysz w naszej filmowej opowieści z tej podróży:
Muzeum PTTK
Mieszczące się w zabytkowej kamienicy na rynku Muzeum Regionalne PTTK im. Minkiewicza w Olkuszu to jedno z najstarszych muzeów regionalnych w Polsce, założone w 1911 roku. Sporo tu interesujących eksponatów mówiących o bogatej historii tego miejsca, o górnictwie kruszcowym, architekturze, ale także życiu codziennym. Moją uwagę od razu przykuł też przepiękny strop kamienicy!
Unikatem jest tutaj średniowieczny miecz z przełomu XIII i XIV wieku, zwany "katowskim". Tak naprawdę jest to miecz bojowy, nie mający cech miecza katowskiego, ale jest tak nazywany, ponieważ wg legendy ścięto nim dwóch gwarków, którzy szukając srebra podkopali się pod kościół NMP przy klasztorze Augustianów.
Wśród zbiorów górniczych warto wspomnieć prezentowaną tu kopaczkę z herbu, moździerz, lampy olejowe czy wreszcie same kruszce z olkuskich kopalni i monety z nich wybite w olkuskiej mennicy. Mi bardzo do gustu przypadła wystawa etnograficzna, ponieważ uwielbiam skanseny. Tutaj zobaczysz dawny magiel, skrzynie wianne pięknie ręcznie malowane czy figurki ludowe miejscowych artystów. Część z nich pochodzi z rozebranych kapliczek.
Od wejścia uwagę przyciąga średniowieczna, drewniana rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, pochodząca z rozebranego kościoła, który ucierpiał z powodu prac górniczych. Stare żelazka, jeszcze te z duszą, drewniane narzędzia, gliniane naczynia i wiklinowe kosze uzupełniają tą klimatyczną wystawę.
Muzea w Centrum Kultury MOK
Nieco za basztą będącą trwałym śladem dawnych murów miejskich stoi duży budynek Miejskiego Ośrodka Kultury w Olkuszu. To Centrum Kultury MOK, w którym warto odwiedzić aż 3 muzea, każde o zupełnie innej tematyce.
Muzeum Afrykanistyczne
Tego się nie spodziewaliście? Ja skłamałabym, gdybym przytaknęła, gdyż wiem o tym muzeum od dawna, ale jakoś nigdy nie było okazji go odwiedzić, a Afryka jest mi bardzo bliska i uwielbiam te klimaty. Dlatego chętnie przekroczyłam próg tego unikatowego muzeum. Nosi ono imię Dra Bogdana Szczygła i Bożeny Szczygieł-Gruszyńskiej. To twórcy i darczyńcy muzeum, którzy podczas podróży na Czarny Ląd w XX wieku zgromadzili bogatą kolekcję etnograficzną.
Chcesz ją zobaczyć, odwiedź to ciekawe muzeum, w którym poznasz kawałek barwnej kultury afrykańskich plemion. Niesamowite maski, tam-tamy, biżuteria, zabawki czy broń. To wszystko autentyczne, z zaklętym duchem Afryki. Wśród masek w olkuskim muzeum na uwagę zasługują rytualne maski plemienia Bambara. A jeśli maski dla Ciebie to zbyt mało, to pooglądaj fetysze - talizmany chroniące przed złą mocą. Te najciekawsze pochodzą od plemienia Bakongo.
Szklane gabloty trochę odebrały "duszy" niektórym przedmiotom, ale na szczęście tylko ich część jest w ten sposób prezentowana. W jednej z sal zachwyciła mnie natomiast "chata Tuaregów". Są oni zwani błękitnymi rycerzami Sahary, a to dlatego, że barwią stroje indygo o mocnym, niebieskim kolorze, który nawet przenika do ich skóry.
To plemię koczownicze, stąd ich chaty to swoiste namioty tuareskie. Ten w muzeum wykonany jest z wielbłądziej skóry. Niesamowita sprawa, wnętrze namiotu wypełniają przedmioty codziennego użytku Tuaregów. Jak się łatwo domyślić, nie ma tam przepychu, a jedynie to, co najbardziej w życiu potrzebne. Gorąco polecam to Muzeum.
Muzeum Wołkowskiego
Muzeum Twórczości Władysława Wołkowskiego pokazuje "Koncepcję Mieszkania Poetyckiego", stworzoną przez tego artystę. Wołkowski urodził się w 1902 roku koło małopolskiego Miechowa i nazywany jest "Michałem Aniołem od Wikliny". To właśnie główny budulec jego mebli i ozdób, a ponadto, trzcina, sznur, len i pręt.
Wołkowski za swoją twórczość zdobył wiele nagród i to na arenie międzynarodowej. Muzeum olkuskie prezentujące jego dzieła mieści się w zabytkowym Dworku Machnickich, który przylega do budynku MOK-u. Zobaczysz tu m.in. krzesła jego autorstwa o przedziwnych kształtach, przepiękne makaty czyli strojeńce, portrety i pejzaże czy wizerunki bóstw słowiańskich - również wykonane z wikliny i sznurka! To niezwykle unikatowe muzeum.
Kolekcja Minerałów i Skamieniałości
Kolekcja Minerałów Ziemi Olkuskiej i Skamieniałości Jury Krakowsko - Częstochowskiej to ostatnie muzeum oferowane przez Miejski Ośrodek Kultury w Olkuszu, mieści się na dziedzińcu, w nowym pawilonie. Ta wystawa to swoista historia zapisana w skałach. Kilka tysięcy eksponatów pochodzących z darów pokazuje bogactwo tej ziemi, kryjące się w dużej mierze pod ziemią.
Zobaczysz tu wydobywaną przez olkuskich gwarków galenę - rudę zawierającą ołów i srebro, ale też zlepieniec parczewski - skałę, z której zbudowano np. mury obronne czy dzwonnicę gotyckiego kościoła w Olkuszu. Nazywany jest parczewskim, bo wydobywano go w olkuskiej dzielnicy Parcze. Ma charakterystyczny, czerwony kolor.
Sporo tu również jurajskich skamieniałości - amonitów, belemnitów, gąbek, małży czy liliowców. Są też oczywiście wapienie, w których te skamieniałości się zachowały.
Na koniec wspomnieć warto o SkateParku w Olkuszu, który łączy rekreację i tradycję, ponieważ wśród przeszkód dla rowerzystów i miłośników deskorolki poustawiano dawne maszyny górnicze, przypominające o kruszcowej historii miasta. Cały teren jest ładnie zagospodarowany, z dużą wiatą i oczkiem wodnym i stanowi fajne miejsce spacerowe.
Olkusz i Rabsztyn pożegnaliśmy, jak już wspomniałam w Zajeździe Podzamcze, gdzie czeka nie tylko karczma, ale i pokoje hotelowe. To ciekawa baza wypadowa w piękną okolicę! A wiecie, że teraz restauracje mają ciężko, więc zamawiajcie smaczne dania kuchni polskiej na wynos, do każdego zamówienia kalendarz Stowarzyszenia Zamek Rabsztyn na 2021 gratis 🙂
Informacje praktyczne
Zamek Rabsztyn i Chata Kocjana - MOK Olkusz
Szlak Orlich Gniazd, Rabsztyn
tel. 32/ 494-39-66
http://zamekrabsztyn.pl
Czynne: w 2020 zamek nieczynny z powodu remontu
Chata Kocjana czynna w sezonie, od IV do X
Parking: bezpłatny
Muzeum Pożarnictwa Ziemi Olkuskiej im. Stefana Ząbczyńskiego
(w Punkcie IT)
ul. Floriańska 8, Olkusz
tel. 669-238-914
www.ospolkusz.pl
Czynne: pn-pt 8.00-16.00
Grupy muszą wcześniej umawiać się telefonicznie
Turyści indywidualni w czasie pracy Punktu IT lub po uzgodnieniu telefonicznym
Bilety: 2 zł
Punkt Informacji Turystycznej w Olkuszu
ul. Floriańska 8, Olkusz
tel. 32/ 642-19-26
https://www.facebook.com/PunktInformacjiTurystycznejWOlkuszu
Czynne: pn-pt 8.00-16.00
Muzeum Regionalne PTTK im. Antoniego Minkiewicza
ul. Rynek 20, Olkusz
tel. 32/ 643-42-27, 502-263-008
http://pttkolkusz.pl
Czynne: wt-sb 10.00-14.00
nd: grupy powyżej 10 osób po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej
Bilety: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł
Parking: strefa płatna na rynku
Muzeum Afrykanistyczne
Muzeum Wołkowskiego
Kolekcja Minerałów i Skamieniałości
Centrum Kultury MOK w Olkuszu
ul. Szpitalna 32, Olkusz
tel. 32/494-39-66
www.mok.olkusz.pl
Czynne: wt-sb 9.00-16.00
Bilety: karnet na wszystkie 3 muzea: normalny 16 zł, ulgowy 10 zł
Muzeum Afrykanistyczne: normalny 8 zł, ulgowy 5 zł
Muzeum Wołkowskiego: normalny 8 zł, ulgowy 5 zł
Kolekcja Minerałów i Skamieniałości: normalny 4 zł, ulgowy 2 zł
Karczma i Zajazd Podzamcze
Rabsztyn 22, Rabsztyn
tel. 32/ 645-07-42, 509-153-011
www.podzamczerabsztyn.pl
Czynne: pn-nd 10.00-21.00
Parking: bezpłatny
Tradycyjne dania kuchni polskiej, obecnie tylko na wynos
Pokoje hotelowe
Teraz do każdego zamówienia, kalendarz Stowarzyszenia Zamek Rabsztyn na 2021 gratis!
